بازار اختلاف نظرها درباره آسیب ها ، زیان ها ، ضررها و مضرات برنج کشت دوم ، داغ داغ است ؛ چه در بین کارشناسان و مسوولین و چه در بین کشاورزان ، فروشندگان و مصرف کنندگان . اما برای این که متوجه بشویم چه کسانی از کاشت برنج کشت دوم حمایت می کنند و چه کسانی مخالف با برنج کشت دوم هستند ، باید نگاهی به دل مشغولی های هر دو جناح موافق و مخالف داشت.

چه کسانی از کاشت برنج کشت دوم حمایت می کنند

در بحث و گفت و گوها پیرامون آسیب های برنج کشت دوم، جهاد کشاورزی هدفش این است که با حمایت از کشت دوم برنج ، به کسب و کار کشاورزی برنج در استان مازندران رونق بدهد. این سیاست و جهت گیری ، به مذاق اداره های مرتبط با کارآفرینی همانند اداره کار یا سازمان جوانان نیز خوش می آید و آنان نیز با  هدف جلوگیری از بی کاری و افزایش ساعات کار و درآمدزایی برای کشاورزان و ساکنان بومی مازندرانی، از این موضوع حمایت می نمایند.

هم چنین کشاورزان و فروشندگانی که مستقیم با سود و بهره برنج دوم سرو کار دارند، سنگ حمایت از برنج کشت دوم را محکم به سینه می زنند.

چه کسانی مخالف با برنج کشت دوم هستند

در جایگاه نخست مخالفان با کشت بی رویه و غیر استاندارد برنج کشت دوم، اداره محیط زیست قرار دارد ؛ اما از آن جایی که محیط زیست، معمولا اداره ای است که در تصمیم گیری های کلان ، در آخرِ صفِ قرار داده می شود ، خودشان می گویند که صدایمان در مخالفت با شیوه کنونی کاشت برنج کشت دوم، دیگر به جایی نمی رسد! ( یداللهی – معاون محیط زیست استان مازندران )

کارشناسان محیط زیست می گویند که رونق و پایندگی همیشگی و دایمی کسب و کار، مهم تر از رونق های موقت و آنی است و اگر در موضوع افزایش درآمد استان با استفاده از برنج کشت دوم ، نگاه بلند مدت به منابع آبی – خاکی وجود نداشته باشد، در سال های بعد مشکلاتی به وجود خواهد آمد که سبب می شود کشاورزی استان و تندرستی مصرف کنندگان و زندگی مردم به خطر بیفتد.

انتقادهای موسسه تحقیقات برنج کشور

موسسه تحقیقات برنج کشور نیز در جایگاه یکی از اصلی ترین پژوهش گاه های برنج در ایران ، جانب محیط زیست را گرفته و با این حجم از تولید بالای برنج کشت دوم در نیمه دوم دهه 90 مخالف است.

آنها می گویند که قرار بود تا سال 1404 ، حجم تولید کشت دوم برنج به این اندازه ای که الان رسیده است برسد؛  اما هشت نُه سال زودتر رسیدن به رکورد سال 1404 ، اتفاق خوبی نیست؛ چرا که از زاویه های گوناگون، آمادگی لازم وجود نداشته است. در واقع قرار بود که در سال 1404 ، رکورد 30 هزار هکتار برنج کشت دوم در استان زده بشود، اما این رکورد، در حدود یک دهه ،زودتر زده شده است.

آنها بر این باور هستند که تا زیرساخت های مناسب فنی و محیط زیستی برای کاشت دوم برنج فراهم نشود، نباید حجم تولید را افزایش داد. چرا که این کار ، هم خاک را از بین می برد و هم آب را و مشکلات محیط زیستی و بهداشتی – پزشکی دیگر نیز به وجود خواهد آورد.

آنها هم چنین انتقاد دارند که آب چاه برای یک بار کاشت برنج می باشد؛ نه دو بار و این دو بار  استفاده کردن به تالاب های و سفره های آب زیرزمینی خسارت وارد می نماید.

انتقادهای مدیران آب

مدیران آب نیز معتقدند که قبل از ترویج گسترده کشت برنج دوم که آب زیادی ( در حد دو برابر) نیاز دارد ، می بایست از شرکت آب منطقه ای استان استعلام می شد تا آنها با توجه به ذخایر آب استان مازندران، نظر خویش را در مورد کاشت برنج دوم به صورت جداگانه اعلام می نمودند. نه این که ابتدا برنج کشت دوم کاشته بشود و ترویج و گسترش داده بشود و سپس این پرسش پیش بیاید که آیا آب به اندازه کافی هست یا خیر؟ و آیا آب موجود ، کفاف این حجم از تولید را می دهد یا خیر؟

اکنون سد هراز آماده نشده است و با آماده سازی این سد، بخش بزرگی از آبی که برای کشت دوم نیاز است ، تامین می شود؛  اما هنوز سد هم آماده نشده است.

 چگونگی تامین آب برنج کشت دوم در استان مازندران

اجرای قانون

اگرچه خودِ جهاد کشاورزی ها هم به کشاورزان اعلام کرده اند و گفته اند در جایی که آب دایمی موجود نیست، از کشت دوم برنج  خودداری نمایید، چرا که برنج کشت دوم می بایست در مسیرهایی که رودخانه و آب روان وجود دارد کاشته بشود، ولی به نظر می رسد که توصیه  تنها، کافی نباشد و آن چه که برای اجرای قانون بیشتر از هر چیز به آن نیاز است، نظارت می باشد.

به هر حال نمی توان انکار کرد که اگر کشت دوم برنج، آسیبی به محیط زیست بزند که قابل جبران نباشد، خودِ کشت دوم برنج و حتی کشت اول برنج نیز در سال های آینده ، دچار مشکل جدی خواهد شد و کیفیت برنج تولید شده را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.

شباهت ها و تفاوت های برنج کشت اول و برنج کشت دوم